Loonindexering en koopkracht

Met de komst van 2022 worden de lonen van de werknemers uit heel wat paritaire comités automatisch geïndexeerd. Die indexering wordt vaak foutief beschouwd als een loonsverhoging en ieder jaar verheugen vele werknemers zich hierop. Maar wat is eigenlijk de impact ervan op onze koopkracht? Laat ons dit essentiële mechanisme eens onder de loep nemen.

Loonindexering, wat is dat ?

Om de indexering te begrijpen, moeten we eerst een economisch fenomeen bespreken, namelijk inflatie. In een markteconomie variëren de prijzen van de goederen en diensten volgens verschillende criteria, ze kunnen dalen of stijgen. Wanneer er een globale prijsstijging is en niet alleen van bepaalde goederen of diensten in het bijzonder, dan spreekt men over inflatie.

In België hebben de vakorganisaties als antwoord op dit fenomeen een indexeringsprincipe onderhandeld: een automatische stijging/aanpassing van de lonen die op een bepaald moment het verlies aan koopkracht door inflatie compenseert.

Vroeger werd er voor de berekening van de indexering rekening gehouden met alle goederen en diensten die de koopkracht van de werknemers verzwakten. Nadien werd echter de berekening van de indexering gewijzigd door de invoering van de gezondheidsindex. Die index sluit bepaalde producten uit van de korf van de gezinsbestedingen, zoals tabak, alcohol en brandstof.

Vandaag bestaat er dus een verschil tussen de werkelijke inflatie en de indexering zoals die wordt toegepast op de lonen. Met andere woorden, de indexering compenseert niet meer helemaal de inflatie, en bijgevolg wordt de koopkracht van de werknemers erdoor verzwakt.

Indexering afschaffen?

Er is uiteraard geen sprake van om de indexering af te schaffen, wel integendeel. Dit mechanisme is onontbeerlijk zodat de Belgische huishoudens het hoofd kunnen bieden aan de stijgende levenskost en zo hun koopkracht kunnen behouden.

Daarentegen eisen we dat de vakorganisaties vrij kunnen onderhandelen over de lonen van de werknemers om het verschil weg te werken tussen de waarde van de indexering en de hogere inflatie.

De wet van ’96 hervormen

Om die onderhandelingsvrijheid te bekomen is er maar één oplossing : de wet van ’96 over de loonnorm hervormen. Deze wet blokkeert namelijk de loonsverhoging van de werknemers. De wet van ’96 is mede verantwoordelijk voor de verarming van de werknemers omdat het vrije onderhandelingen verhindert waarmee de indexering zou kunnen gecompenseerd worden.

Laat ons in 2022 opkomen voor échte loonstijgingen en een betere koopkracht. De eerste stap: de officiële petitie tekenen die in gemeenschappelijk vakbondsfront (ABVV-ACV-ACLVB) werd gelanceerd. Als we 25.000 handtekeningen verzamelen, moet het door de afgevaardigden voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers besproken worden.