Open brief aan president Biden

De voorbije vier jaar heeft de Trump-administratie Cuba in een ware wurggreep genomen door het stelselmatig verstrengen van de blokkade. Dit betekende een breuk met de houding van de regering Obama-Biden die aanstuurde op een normalisering van de relaties tussen beide landen. Het is duidelijk dat het beleid van president Trump niet de door hem gewenste resultaten heeft en dat alleen de Cubaanse burgers werden gestraft.

De nieuwe president Biden heeft voorlopig nog niet veel gelost over zijn toekomstig beleid tegenover Cuba. Daarom is het een goed moment om hem erop te  wijzen dat hij alvast de scha(n)delijke beperkingen van de Trump-administratie kan ongedaan maken. 

Open brief aan president Biden

Als Coördinatie voor de Opheffing van de Blokkade tegen Cuba, verwelkomen we uw komst, waarin we een kans zien om de relaties tussen de VS en Cuba te normaliseren, zoals ook de regering Obama-Biden deed. De voorbije vier jaar hebben we gezien hoe president Trump het normalisatieproces volledig heeft teruggedraaid door Cuba zeer strenge beperkingen op te leggen die op de eerste plaats de Cubaanse bevolking treffen. Geldoverschrijvingen vanuit de VS en elders naar familie op het eiland zijn zo goed onmogelijk; VS-burgers mogen niet meer naar Cuba reizen; medische samenwerking om de COVID-16 pandemie te bedwingen wordt belemmerd.

We hopen dat uw administratie dit onmenselijk beleid volledig afzweert en terugkeert naar de weg ingeslagen door de Obama-regering. We durven zelfs hopen dat u zult werk maken van de volledige normalisering van de betrekkingen, zodat ook de wet Helms-Burton wordt geannuleerd. Ons lijkt de tijd rijp dat u zo snel mogelijk initiatief neemt om in het Congres het  wettelijk kader te laten goedkeuren om de blokkadewetten ongedaan te maken.

Ondertussen kunt u alvast via eenvoudige uitvoeringsbesluiten uw goede wil en bereidheid tonen om met Cuba vrede en veiligheid na te streven. In dat perspectief dringen we aan op volgende maatregelen:

- de terugkeer van de volledige staf naar de VS-ambassade in Havana zodat alle (consulaire) diensten weer toegankelijk zijn.

- het opheffen van alle beperkingen op de overschrijving van geldverzending naar familie en kennissen in Cuba.

- Cuba schrappen van de lijst van landen die het terrorisme steunen.

- de activering van Artikel III en IV van de Helms Burton Wet dringend opschorten. 

Daarnaast denken we nog aan volgende maatregelen:

M.b.t. reizen:

- de opheffing van de reisbeperkingen, zodat er geen enkele belemmering is voor VS-burgers om naar Cuba te gaan.

- de toelating voor VS-burgers om vrij te kiezen waar in Cuba ze verblijven of eten.

- de toelating voor commerciële vluchten naar andere luchthavens dan Havana.

M.b.t. gezondheidszorg:

- het bevorderen van samenwerking tussen gezondheidswerkers in de strijd tegen COVID-19.

- het toelaten van export naar Cuba van medisch materiaal en basisbenodigdheden.

- het toelaten van export naar Cuba van geneesmiddelen of grondstoffen voor de productie van geneesmiddelen.

- het stopzetten van alle pogingen om Cubaans medisch personeel te overhalen om hun buitenlandse missie te verlaten.

- het stopzetten van de druk op derde landen om de inzet van Cubaanse medische missies te weigeren.

M.b.t. handel:

- het toelaten van handel tussen  Cubaanse en VS-bedrijven.

- het toelaten van VS-investeringen in sectoren door beide landen overeengekomen

- het opheffen van de extraterritoriale beperkingen op handel en investeringen van bedrijven uit derde landen.

We herhalen, de volledige normalisatie van de VS-betrekkingen met Cuba zal pas mogelijk zijn als ook de wet Helms Burton volledig wordt opgeheven. Maar bovenstaande maatregelen, die  volledig binnen uw bevoegdheid vallen, kunnen een eerste stap zijn.

We kijken uit naar uw beleid gericht op - naar we hopen - vrede en wederzijdse respect tussen beide landen.

Kan Biden Cuba met één pennetrek van de lijst van terroristenlanden schrappen?

Een week na de beëdiging van president Trump verklaarde zijn woordvoerster Jen Paski dat de VS haar beleid tegenover Cuba zal herzien, te beginnen met alle maatregelen die Trump de voorbije vier jaar het land heeft opgelegd. Maar kan president Biden zondermeer ook Cuba van de lijst van landen die het terrorisme steunen, schrappen?

Mike Pompeo, de uittredende VS-minister van buitenlandse zaken zette eind december ’20 Cuba op de lijst van landen die het terrorisme steunen. Daarmee heeft hij  de pas ingezworen president Biden een extra obstakel voor de voeten geworpen. De omgekeerde beweging maken, Cuba van de lijst schrappen, blijkt uit een kort historisch overzicht niet eenvoudig.

In maart 1982 voegde president Reagan Cuba aan de lijst toe,  met als argument dat hij de steun aan de bevrijdingsbewegingen in Midden-Amerika ook als terrorisme beschouwde. Sindsdien is Cuba 33 jaar op die lijst blijven staan, alhoewel er verder geen bewijzen van steun aan terrorisme werden aangebracht. De opeenvolgende presidenten vonden het simpelweg politiek niet opportuun om Cuba te schrappen. De schrik voor de electorale repercussies van de machtige anti-Castro lobby in Florida zat in de weg. Midden de jaren ’90 verzocht de administratie Clinton aan Richard Nuccio de voorwaarden te onderzoeken om Cuba uit de lijst te halen. “Ik heb nooit een verstandig argument gezien dat de aanwezigheid van Cuba op de terroristenlijst verantwoordt. Het is voor politieke redenen gedaan en het blijft ook zo voor politieke redenen”, aldus Nuccio. Deze stelling wordt ondersteund door het feit dat in de loop der jaren de VS en Cuba hebben samengewerkt in de strijd tegen terreur. Na een paar bomaanslagen in 1997 tegen hotels in Havana werkten de VS en Cubaanse inlichtingendiensten samen om verder onheil te voorkomen.

De verkiezing van president Obama creëerde hoop, zeker nadat hij verklaarde dat de Cuba-politiek aan herziening toe is. Toch durfde ook hij de stap niet onmiddellijk te zetten en duurde het nog zes jaar voor Obama op 14 april 2015 Cuba van de lijst van landen die het terrorisme steunen, schrapte. Obama zag geen aanwijzingen in het beleid en de daden van Cuba die de maatregel verantwoordden. Sindsdien is het beleid van Cuba niet veranderd. Toch plaatste de Trump-administratie Cuba opnieuw op de lijst. Een smerige politieke zet tegen Cuba, maar zeker ook tegen president Biden.

Cuba op de lijst zetten kan blijkbaar met één handtekening van de president. De omgekeerde beweging maken blijkt uit electorale overwegingen niet evident. Maar er zijn ook procedurekwesties. President Biden kan met zijn handtekening veel uitvoeringsbesluiten van zijn voorganger ongedaan maken. Maar een wijzing van de lijst van terreurlanden vereist een formele herziening door het ministerie van buitenlandse zaken (State Department) en een  presidentiële verklaring in het Congres. Daarna volgt een bezinningsperiode van 45 dagen, die de congressleden de kans biedt om bezwaren in te dienen. Mensen met presidentiële ambities zoals Pompeo of Marc Rubio zullen de kans niet laten liggen om het electoraat in Florida te behagen. Zij hebben nu een mooie kans om de Biden administratie aan te vallen en de normalisering van de betrekkingen met Cuba te dwarsbomen.

Ondertussen heeft de voorzitter van de Commissie Financies van de senaat, de demoraat Ron Wyden een voorstel van wet ingediend alle sancties tegen Cuba op te heffen.  “De sancties zijn een restant van de jaren ’60 van vorige eeuw. Een verderzetting van het achterhaalde en nadelige beleid om het eiland te isoleren zou een mislukking voor het leiderschap van de VS betekenen”, aldus Wyman. Het voorstel van wet op de handel tussen VS en Cuba moet alle blokkadewetten zoals Helms-Burton en en Torricelli ongedaan maken, zodat normale handelsrelaties eindelijk mogelijk zijn. Tegelijk zou de wet ook de belemmeringen op de remesas (geldoverdracht), investeringen en reizen naar het eiland opheffen.

Wyman nam ook al in 2017 een soortgelijk initiatief, maar dat botste toen op nog te veel weerstand. Hopelijk krijgt het voorstel deze keer wel de goedkeuring in het Congres.